Bouwen aan breed draagvlak voor nieuwe onderwijsdoelen in het basisonderwijsAdvies bij de (her)start van de ontwikkeling van nieuwe eindtermen en ontwikkelingsdoelen voor het basisonderwijs

Momenteel gaat de ontwikkeling van nieuwe onderwijsdoelen in het basisonderwijs terug van start. Dat gebeurt volgens een aanpak en afsprakenkader die beschreven zijn in verschillende mededelingen aan de Vlaamse  Regering. De Vlaamse Onderwijsraad heeft de voorbije jaren grondig denkwerk en voorstellen geleverd voor de ontwikkeling van nieuwe onderwijsdoelen in het basisonderwijs. Hij is tevreden dat nu al rekening gehouden wordt met belangrijke punten uit eerdere adviezen. Zo zal er gewerkt worden met één algemene ontwikkelcommissie voor het basisonderwijs. Dat is een erkenning van de geïntegreerde aanpak in het basisonderwijs, waarbij het kind en zijn brede persoonlijkheidsontwikkeling centraal staan en de inhouden uit de verschillende leergebieden met elkaar verbonden zijn.

Heldere terminologie

Er circuleren nu verschillende termen om over de onderwijsdoelen in het basisonderwijs te spreken: te bereiken minimumdoelen, na te streven minimumdoelen, eindtermen, ontwikkelingsdoelen. De Vlor stelt voor om bij de termen uit het decreet te blijven: eindtermen en ontwikkelingsdoelen. Klare taal en zorgvuldige communicatie naar het onderwijsveld en ouders is nodig. Om naar het geheel te verwijzen, is de term ‘onderwijsdoelen’ al langer gekend.

Onderwijsdoelen Nederlands in het kleuteronderwijs

De Vlor is het ermee eens dat het curriculum in het kleuteronderwijs versterkt moet worden en dat de huidige ontwikkelingsdoelen aan herziening toe zijn. Daarbij is aandacht nodig voor de vroege taalverwerving en taalvaardigheid Nederlands bij jonge kinderen. Maar het is cruciaal om in het kleuteronderwijs te blijven werken met na te streven ontwikkelingsdoelen en het statuut van deze doelen niet te wijzigen naar te bereiken doelen. Dat biedt de meeste kansen voor alle jonge kinderen, die een sterk verschillend beginniveau hebben. Het basisonderwijs werkt ontwikkelings- en doelgericht met een leerlijn van 2,5 jaar tot 12 jaar met te bereiken doelen op het einde van het basisonderwijs.

Focussen op de essentie

De nieuwe onderwijsdoelen voor het basisonderwijs zijn een kans om te versoberen en te prioriteren. De Vlor ondersteunt het principe dat de eindtermen Nederlands en wiskunde zo omschreven worden dat minstens 50% van de onderwijstijd – nodig voor het bereiken van de eindtermen in het lager onderwijs - hieraan besteed wordt. Maar dat heeft een logisch gevolg: het betekent ook dat er minder ruimte is voor de invulling van de andere sleutelcompetenties en dat mogelijk niet alle inhouden uit de huidige eindtermen behouden kunnen blijven. In geen geval mag de lijst overladen zijn. De eindtermen moeten focussen op de essentie en de kernopdracht van het basisonderwijs voor ogen houden: de brede basisvorming voor alle leerlingen. De onderwijstijd voor Nederlands en wiskunde mag niet leiden tot een inhoudelijke versmalling. Dat maakt de opdracht van de algemene en overkoepelende commissie cruciaal. Zij moeten de verhouding en de samenhang tussen de sleutelcompetenties bekijken met de kernopdracht van het basisonderwijs voor ogen. Ze moeten ook de haalbaarheid van het totale pakket bewaken.

Timing

Alle partners engageren zich om de nieuwe onderwijsdoelen voor het basisonderwijs nog deze bestuursperiode vast te leggen. Om ze op 1 september 2025 te laten ingaan, moeten ze nog voor het einde van de legislatuur goedgekeurd worden. Er moet voldoende ruimte zijn voor de ontwikkeling van leerplannen en voor leraren om hun klaspraktijk voor te bereiden.

Rol van de Vlor

Onderwijsdoelen behoren tot de essentie waar onderwijs over gaat. Dan is het ook cruciaal dat ze gedragen worden door alle spelers in het onderwijsveld. . De Vlor waardeert dat er tussentijdse terugkoppeling voorzien wordt naar alle onderwijspartners in de Vlor over hoe het ontwikkelproces verloopt. De raad dringt erop aan op het einde van het ontwikkeltraject via een adviesvraag zich te kunnen uitspreken over de nieuwe onderwijsdoelen voor het basisonderwijs. Dat is fundamenteel om tot een breed gedragen set van onderwijsdoelen te komen die stabiliteit biedt aan het onderwijsveld.