Advies over rechten en plichten van leerlingen

De Vlaamse Onderwijsraad stelt voor om een vlot toegankelijk overzicht op te stellen waarin alle rechten en plichten van leerlingen in het basis- en secundair onderwijs helder en begrijpelijk omschreven worden. Ouders en leerlingen kunnen zich dan zelf informeren over hun rechten en plichten zoals ze in de huidige regelgeving voorkomen, en over de instrumenten waarmee ze die eventueel kunnen afdwingen.

De Raad Basisonderwijs en de Raad Secundair Onderwijs hebben dit advies eensgezind uitgebracht. Ze vinden dat de overheid zo'n overzicht best op een specifieke website publiceert en voortdurend moet actualiseren. Niet enkel voor ouders en leerlingen is dit nuttig, scholen zullen dit overzicht kunnen gebruiken als inspiratiebron voor het schoolreglement.

Leerlingenstatuut
De Vlor gaat met dit advies in op een verzoek van de Scholierenkoepel om na te gaan of alle bepalingen in verband met rechten en plichten van leerlingen niet in een “leerlingenstatuut” bijeengebracht kunnen worden. Nu zijn die verspreid over talrijke Vlaamse en Belgische wetteksten. De raad beschrijft daar in het advies de voor- en nadelen van en besluit dat het juridisch gesproken niet wenselijk is om al die bepalingen uit hun huidige context te lichten en in een nieuw decreet of besluit te verzamelen.

Aanpassingen onderzoeken
De raad vindt wel dat er onderzocht moet worden of aanpassingen, verbeteringen en verduidelijkingen aan de huidige bepalingen nodig zijn én of er eventueel nieuwe bepalingen in verband met de rechten en plichten van leerlingen wenselijk zijn.

Conflictregeling
De bepalingen en bijhorende instrumenten en procedures in verband met deliberaties en inschrijvingsrecht lijken te volstaan. In verband met het samenleven op school laten de huidige juridische bepalingen veel ruimte voor interpretatie. De raad adviseert de overheid om na te denken over een onafhankelijke, onpartijdige en schoolexterne instantie voor de conflictregeling voor orde, tucht en samenleven op school. Hij wil hier in een volgend stadium samen met de overheid verder over nadenken.

Hij vindt dat een ‘leerlingenstatuut' ook een belangrijke pedagogische zijde heeft. Alles in verband met gedrag op school juridisch vastleggen, is onmogelijk. Er is een evenwicht nodig tussen een centraal geregeld basiskader en de lokale afspraken in het schoolreglement.

Eerst op school
In elk geval begint conflictregeling in eerste instantie op de school, met preventie en overleg. Daarna pas komen begeleiding, orde- en tuchtmaatregelen. In een volgende fase moeten ouders en leerlingen terecht kunnen op het niveau van schoolbestuur, scholengroep of scholengemeenschap. De raad gaat ervan uit dat conflictregeling in verband met rechten plichten van leerlingen via de rechtbank slechts in uitzonderlijke omstandigheden nodig is.