Advies over mogelijke maatregelen vanwege de overheid en andere schooloverstijgende actoren, ter ondersteuning van het werken aan de competentie zelfgestuurd leren
Dit advies vloeit voort uit de publicatie van het Inspiratiehandboek zelfgestuurd leren. De Raad Secundair Onderwijs somt er maatregelen in op die de overheid en schooloverkoepelende instanties kunnen nemen om scholen die willen werken aan de competentie zelfgestuurd leren te ondersteunen.
Het advies opent met een omschrijving van het concept ‘zelfgestuurd leren' zoals de raad het gebruikt. In zijn ogen is zelfgestuurd leren een brede competentie waarvoor leerlingen verschillende cognitieve, metacognitieve en affectieve vaardigheden combineren. Om aan deze competentie te werken zal een andere inrichting van de onderwijsleersituaties nodig blijken. Al is dit slechts een middel en geen doel. Aandacht voor zelfgestuurd leren draagt bij tot de realisatie van de vakoverschrijdende eindtermen ‘leren leren'.
De raad maakt een onderscheid tussen maatregelen die de overheid kan nemen en maatregelen waarmee andere instanties, zoals de pedagogische begeleidingsdiensten, de koepels, de CLB's of nascholingsorganisaties, de aandacht voor zelfgestuurd leren kunnen stimuleren en ondersteunen.
Ondersteunende maatregelen die scholen kunnen helpen bij het formuleren en uitvoeren van een schoolbrede visie op zelfgestuurd leren, kunnen beide actoren nemen op het vlak van
- schoolorganisatie (regelgeving, lessentabellen)
- leerinhouden en leermiddelen (eindtermen, leerplannen, stimuleren van netwerken, ontwikkeling van materiaal)
- professionalisering van scholen en leraren (nascholing en begeleiding, expertise opbouwen, taakomschrijving van de leraar)
Daarbovenop kan de overheid scholen ook ondersteunen met financiële middelen voor schoolinfrastructuur en door haar aanmoedigingsbeleid voor zelfgestuurd leren goed te communiceren aan de inspectie zodat de controle geen drempel vormt voor scholen om aan zelfgestuurd leren te werken. Belangrijk is dat scholen de ruimte krijgen om hun eigen professionaliteit en innovatiegerichtheid te ontwikkelen en te benutten. Vandaar dat de Raad Secundair Onderwijs uitdrukkelijk kiest voor de term ‘ondersteunende' maatregelen. De overheid hoeft immers op dit terrein geen bijkomende regels op te leggen.