Diversiteit in hoger onderwijs maakt ons sterker
25 jaar geleden werd een ambitieuze agenda voor het Europese hoger onderwijs gelanceerd. Het Bolognaproces moest onze universiteiten en hogescholen doen bewegen richting een meer geïntegreerd hoger onderwijs, met vergelijkbare curricula en diploma’s. Tijdens een inspiratiedag blikte de Vlaamse Onderwijsraad terug op 25 jaar Bologna, maar werd de blik ook gericht op de toekomst. Met onder meer de European Degree en Europese allianties komen heel wat uitdagende en boeiende vernieuwingen op ons af. Michael Hörig maakte de start van het Bolognaproces vanop de eerste rij mee als studentenvertegenwoordiger.
“Bologna heeft heel veel veranderd voor studenten. Ze hebben nu veel meer keuzemogelijkheden in wat ze willen studeren, zowel in Vlaanderen als in het buitenland. Studietrajecten zijn ook versoepeld. Je kunt tijdens je studieloopbaan veel flexibeler overstappen van hogeschool naar universiteit of vice-versa. En ja, onder impuls van de Bologna-hervormingen is de studieduur verlengd, al verschilt dat van land tot land en van richting tot richting. Een langere studieduur is ook niet per definitie negatief. Het verhoogt de studiekansen van studenten die, noodgedwongen, hun studies combineren met een job, of van jongeren die mantelzorger zijn.
Waarom zou je na je middelbare studies geen vrijwilligerswerk doen voor je aan hogere studies begint?
Studenten moeten op dat vlak nog beter geïnformeerd worden over de mogelijkheden die er zijn, bijvoorbeeld om vrijwilligerswerk te doen na je middelbare school vooraleer je hogere studies begint. Op je 18de heb je vaak nog geen helder zicht op wat je verder wil doen in je leven. Ik heb zelf politieke en sociale wetenschappen gestudeerd en dat is allemaal goed gekomen. Maar als ik nu terugkijk op mijn carrière, had ik misschien toch een andere richting gevolgd, mocht ik eerst 1 of 2 jaar vrijwilligerswerk gedaan hebben.”
Michael was studentenvertegenwoordiger bij de start van het Bolognaproces. “Ik kijk daar trots en tevreden op terug. Studenten zijn de kern van het hoger onderwijs. Het is altijd belangrijk om wie in het systeem werkt, mee te nemen in veranderingsprocessen. Het heeft het hele proces een groot draagvlak gegeven en we hebben een aantal thema’s opgenomen die later veel aandacht gekregen hebben: betaalbaarheid, barrières voor internationale mobiliteit, aandacht voor pioniersstudenten (studenten die als eerste uit hun gezin hogere studies aanvatten, nvdr).
Op termijn kunnen we evolueren naar volwaardige Europese universiteiten
De eerste European Universities Alliances worden uitgerold. “Die samenwerking op Europees niveau gaat ons hoger onderwijs nog veel sterker maken. Je hebt zoveel verschillende kennis. Als je die bundelt, kom je tot nieuwe inzichten. Dit model wordt nu in de praktijk getest. Op termijn kunnen we, waarom niet, evolueren naar volwaardige Europese universiteiten. Het zal het voor studenten ook nog makkelijker maken om studies in Vlaanderen en het buitenland te combineren, zonder al te veel administratieve drempels. Daardoor gaan we ook beter gevormde studenten afleveren.
De European Degree zal daar een logisch gevolg van zijn. “Studenten moeten hun buitenlandse ervaring ook kunnen valoriseren, zonder teveel bureaucratie. Meer Europese samenwerking zal logischerwijs ook leiden tot Europees erkende diploma’s.
Net in deze geopolitiek spannende tijden is het belangrijk om als student je vleugels uit te slaan, verder te kijken dan de eigen vertrouwde bril en verschillende perspectieven op de samenleving te combineren
"Het aantal studenten dat in het buitenland studeert, stijgt jaar na jaar, maar het blijft nog altijd een kleine minderheid. Daar is zeker nog groeimarge. Net in deze geopolitiek spannende tijden is het belangrijk om als student je vleugels uit te slaan, verder te kijken dan de eigen vertrouwde bril en verschillende perspectieven op de samenleving te combineren.”