Zonder wrijving geen glansIdentiteit en waarden in de klaspraktijk

• Hoe ga je om met verschillende achtergronden in de klas?
• In welke situaties is conflict juist nuttig om de dialoog aan te gaan?
• Wat betekent superdiversiteit voor de toekomst van het onderwijs?

Culturele en etnische achtergrond, waardenbeleving en levensbeschouwing gaan als maar meer deel gaan uitmaken van het maatschappelijk debat – en dus ook van het debat over onderwijs. Omgaan met verschillen tussen leerlingen onderling en tussen leerlingen (en hun ouder) en leraren, de plaats van levensbeschouwing en zingeving in onderwijs, burgerschapsvorming en omgaan met radicalisering: het zijn stuk voor stuk vraagstukken die het Vlaams onderwijs uitdagen. De rol van de leraar is daarbij essentieel.

Na de startdag in september 2017, die in het teken stond van diversiteit en identiteit, ging binnen de Vlor een denkgroep aan de slag om verder te reflecteren over het omgaan met verschillen op vlak van culturele, etnische en levensbeschouwelijke identiteit op school en in de klas. Een denkgroep in de Vlor legde drie centrale vragen voor aan experten en onderzoekers uit Vlaanderen en Nederland:

1. Met welke spanningen op het vlak van culturele, etnische en/of levensbeschouwelijke identiteit worden verschillende onderwijsactoren (leraren, schoolleiders, ander onderwijspersoneel, leerlingen en ouders) in het dagelijkse leven op school geconfronteerd?
2. Op welke manier gaan verschillende onderwijsactoren om met die spanningen in hun onderwijs- en klaspraktijk?
3. Welke oriënterende richtingwijzers kunnen we formuleren voor leraren en scholen om met die spanningen om te gaan?

Tijdens de focus kwam de nadruk meer op de derde vraag te liggen. Die werd aangevuld met de vraag: hoe kunnen we leraren een houvast bieden om in gespannen situaties te blijven staan en een onderwijspedagogische houding aan te nemen? Die vragen lagen aan de basis van de praktijkwijzer. Die kreeg meer vorm via de dialoog met focusgroepen uit onderwijs, zelforganisaties en de sector jeugd en welzijn.

“Zonder wrijving geen glans” bestaat uit twee delen. In het eerste deel laten we de experten aan het woord die telkens vanuit hun invalshoek en expertise een antwoord geven op de drie centrale vragen. Het tweede deel bevat de praktijkwijzer om leraren een richting te geven om met die spanningen om te gaan en enkele realistische casussen waarop die praktijkwijzer toegepast wordt.