Bezorgdheden over de omzetting van leren en werken naar duaal leren en aanloopfaseAdvies bij de mededeling van de Vlaamse Regering ‘Van leren en werken naar duaal leren en aanloopfase: een veilige haven voor elke leerling'

Tegen het schooljaar 2025-2026 zal het bestaande stelsel van leren en werken ingekanteld worden in duaal leren en de aanloopfase. In een mededeling aan de Vlaamse Regering gaf de minister op 18 december 2020 zijn beleidsintenties en een omzettingskalender voor die transitie. De minister neemt zich daarbij expliciet voor om ‘een veilige haven te bieden voor elke leerling’. We stellen echter opnieuw vast dat de maatregelen die daarvoor worden voorgesteld, onvoldoende tegemoet komen aan de bezorgdheid die de Vlor al eerder heeft geuit: veel kwetsbare leerlingen uit leren en werken zullen geen plaats vinden in het stelsel van duaal leren (inclusief de aanloopfase), als de randvoorwaarden niet dringend worden bijgestuurd.

Positieve maatregelen

De Vlor is wel positief over het bredere, meer oriënterende aanbod van aanloopstructuuronderdelen dat aangekondigd wordt. Dat biedt een perspectief voor jongeren die nog zoekend zijn over hun studiekeuze. Het is ook een goede maatregel om jongeren die arbeidsbereid en arbeidsrijp zijn, maar nog niet in het bezit van een getuigschrift van de tweede graad, de kans te geven om dat getuigschrift te behalen in duaal leren. We vragen daarbij de garantie op een ruim dekkend aanbod zodat leerlingen ook intrinsieke motivatie kunnen vinden via hun studiekeuze voor duaal leren op niveau van onderwijskwalificatie 2 en de mogelijkheid krijgen om door te stromen naar verwante opleidingen in de derde graad duaal.

Voorgestelde bijsturingen

De minister houdt vast aan het voornemen om de aanloopfase voor te behouden voor arbeidsbereide jongeren. Dat betekent echter dat jongeren die niet arbeidsrijp, niet arbeidsbereid en/of schoolmoe zijn geen plaats zullen vinden in het stelsel van duaal leren. De Vlor vraagt daarom om arbeidsbereidheid niet te weerhouden als voorwaarde voor de instap in de aanloopfase. Op die manier blijft de doelgroep van de aanloopfase zo breed mogelijk en zijn er maximale mogelijkheden voor de instroom zodat er een passend vervolgtraject kan worden uitgewerkt voor elke leerling.

Op het vlak van programmatie stelt de Vlor voor om flexibiliteit te voorzien in het kunnen aanbieden van de clusters in de aanloopfase op niveau van het schoolbestuur, de scholengemeenschap of de campus. Daarnaast moet een gedoogjaar voorzien worden voor de opstart van een opleiding duaal leren, om planlast te vermijden.

Het advies gaat ook in op de nood aan afdoende financiering, de omzettingskalender, het belang van flexibele leerwegen en deelkwalificaties, en de knelpunten in verband met de naadloze flexibele trajecten (NAFT). Tot slot vragen we om snel werk te maken van verdere concretisering. We pleiten er ook voor om expliciet te voorzien in opvolging van de uitrol van deze beleidsmaatregelen en bijbehorende evaluatie, om zo nodig tijdig te kunnen bijsturen.