Advies over de flexibilisering van het Vlaamse hoger onderwijs
De Raad Hoger Onderwijs heeft op eigen initiatief advies uitgebracht over de gevolgen van het flexibiliseringsdecreet. Hij maakt de overheid attent op knelpunten die met de implementatie van flexibilisering gepaard gaan en die ze kan helpen aanpakken.
Het flexibiliseringsdecreet moet de toegang tot het hoger onderwijs verbreden en de mogelijkheden tot mobiliteit, differentiëring en levenslang leren met erkenning van verworven competenties vergroten. Om dat te bereiken, is de onderwijsorganisatie flexibeler gemaakt en konden instellingen flexibele leeromgevingen en curricula in het leven roepen. De Raad Hoger Onderwijs schaart zich nog altijd achter die doelstellingen en vindt dat flexibilisering een nuttig en noodzakelijk instrument is om ze te verwezenlijken.
Inzicht verwerven Om het rendement van zo'n ingrijpende onderwijsvernieuwing te optimaliseren, is een grondige evaluatie nodig. Men moet ze bovendien voortdurend kunnen opvolgen en waar nodig meteen bijsturen. Daarvoor zijn degelijke en correcte gegevens nodig. Wanneer men meer inzicht krijgt in het traject dat studenten afleggen, kan men nagaan of flexibilisering inderdaad de vooropgestelde meerwaarde realiseert. Vinden meer doelgroepstudenten de weg naar het hoger onderwijs? Vermindert de drop-out en verhoogt het studierendement dankzij flexibilisering?
Knelpunten De raad heeft vragen bij het huidige vrijstellingenbeleid, het voortbestaan van examencontracten, de administratieve en organisatorische (over)last en de werkdruk. Ook vindt hij dat moet worden onderzocht of flexibilisering leidt tot studieduurverlenging (al moet men dat begrip nog precies definiëren).
Verder vraagt de raad:
- afstemming over de definitie van student tussen de federale en Vlaamse wetgeving en tussen verschillende beleidsdomeinen. De Vlor neemt daarover ook zelf een initiatief;
- dat de overheid inclusief hoger onderwijs decretaal zou verankeren;
- dat ze de samenwerking tussen secundair en hoger onderwijs in verband met het studiekeuzeproces zou ondersteunen.
Adequate financiering Flexibilisering werd zonder extra middelen geïmplementeerd, hoewel ze voor veel extra kosten zorgt, bijvoorbeeld voor studietrajectbegeleiding. De raad vraagt daarom een adequate financiering. Hij vindt dat het financieringsmechanisme in het nieuwe financieringsdecreet het flexibiliseringsdecreet onvoldoende ondersteunt en het misschien zelfs afremt.
Na de organisatorische ommezwaai die flexibilisering teweegbracht, vindt de raad het tijd om opnieuw aandacht te besteden aan de kern van onderwijs: de onderwijsprocessen. Nadenken over onderwijs en inhoudelijke onderwijsvernieuwing stimuleren, dat moeten constante aandachtspunten van de overheid zijn.
Het voorbereidende werk voor dit advies gebeurde in de probleemverkenning De meerwaarde en gevolgen van de flexibilisering van het Vlaamse hoger onderwijs; een verkenning, die de raad in december 2007 publiceerde.