Advies over de discussienota hoger beroepsonderwijs

De Vlaamse Onderwijsraad kan zich goed vinden in de teneur van de discussienota Treden naar succes, werken en leren. Het hoger beroepsonderwijs in het Vlaamse onderwijs die minister Vandenbroucke op 3 oktober in de Vlor heeft voorgesteld. De timing acht de raad onhaalbaar. Het HBO is zo sterk vervlochten met de kwalificatiestructuur dat de invoering ervan niet mogelijk is zolang die Vlaamse kwalificatiestructuur niet is goedgekeurd.

EQF – niveau 4 & 5
De discussienota beschrijft een concept voor arbeidsmarktgerichte opleidingen na het secundair onderwijs die niet behoren tot de BaMa-structuur. Daarmee komt de minister tegemoet aan lerenden die met een postsecundaire opleiding hun kansen op de arbeidsmarkt willen verhogen, maar die niet of niet meteen verder willen studeren in de BaMa-structuur. Met het HBO wil de minister een antwoord bieden op de groeiende vraag van werkgevers naar werknemers met een kwalificatie op het niveau 4 of 5 van het Europese kwalificatiekader (EQF).

Arbeidsmarktgericht
Net als de minister vindt de Vlor dat het HBO mensen eerst en vooral kwalificaties moet aanreiken met een duidelijke waarde op de arbeidsmarkt. Het HBO geeft meer mensen kansen om met succes een postsecundaire opleiding te volgen en zo vlug mogelijk op het juiste niveau van de kwalificatieladder terecht te komen. De Vlor onderschrijft die doelstelling, maar hij vindt dat de minister in de discussienota niet voldoende en niet systematisch genoeg aandacht besteedt aan het profiel van de doelgroepen van HBO. Omdat die zo divers zijn, moet je ze eerst kennen om te weten hoe je de opleidingen het best kunt vormgeven. In zijn probleemverkenning Tertiair onderwijs; een verkenning exploreert de Vlor onder meer de kenmerken en de behoeften van die verschillende doelgroepen en de consequenties daarvan voor de vormgeving van het HBO.

Communicatie
De Vlor vraagt de overheid een duidelijk communicatiebeleid te voeren naar potentiële HBO-kandidaten en naar de afnemers. Uit die communicatie moet blijken dat HBO-opleidingen kwalitatief hoogstaande opleidingen zijn die goede en gegeerde specialisten vormen.

Aansluiting BaMa
In het concept van de minister zijn de HBO-opleidingen geen onderdeel van een bachelor, wat bijvoorbeeld de Associate Degrees in Nederland wel zijn. De Vlor sluit zich bij die keuze aan. Hij vindt het wel erg belangrijk dat HBO-opleidingen van niveau 5 aansluiten op de professionele bachelor. De Vlor pleit voor de ontwikkeling van een meer generiek systeem. Daarin kunnen gediplomeerden van HBO-opleidingen van niveau 5 doorstromen naar een aanvullingstraject in de overeenkomstige bacheloropleiding van om het even welke hogeschool. Dat betekent niet automatisch dat elke HBO-opleiding ook een inhoudelijk vervolg moet hebben in de BaMa-structuur.